Moje początki z budżetem domowym
Kilka lat temu chcąc po raz pierwszy poważnie zabrać się za finanse osobiste dowiedziałem się, że bez prowadzenia budżetu domowego – ani rusz. Rozpocząłem więc poszukiwania odpowiedniego narzędzia, które pozwoli mi na spisywanie wszystkich moich wydatków. Przerobiłem chyba wszystkie możliwe opcje – zaczynając od prostych tabelek w Excelu, przez Microsoft Money, różne aplikacje na smartfony itp. itd. Żadne z tych narzędzi, nie spełniało jednak moich oczekiwań. Żmudne wpisywanie każdego produktu było męczące, a te z nich, które potrafiły zrobić to za mnie na podstawie wyciągu z konta lub zdjęć paragonu popełniały mnóstwo błędów, więc i tak musiałem wprowadzać ręczne korekty.
Mój błąd polegał jednak nie na złym wyborze narzędzia, a na złej koncepcji domowego budżetu. Tak jak wiele innych osób, myślałem, że aby zacząć panować nad własnymi finansami, muszę zanotować każdy paragon, każdy kupiony batonik, dosłownie każdą wydaną złotówkę. Takie podejście skutecznie zniechęca do tego, żeby zacząć pracę nad domowym budżetem, a co dopiero prowadzić go regularnie.
Dlatego też całą koncepcję domowego budżetu przebudowałem, uprościłem i przygotowałem odpowiednie narzędzie. W dzisiejszym wpisie dowiesz się, drogi Czytelniku lub Czytelniczko, w jaki sposób kontrolować domowe wydatki w sposób prosty i efektywny.
Jak zabrać się za domowy budżet?
Zacznijmy od tego, że osobiście uważam, że śledzenie absolutnie każdej wydanej złotówki jest pozbawione sensu. A na pewno na samym początku. Sprawi to tylko, że szybko poczujesz niechęć do prowadzenia budżetu, bo będzie to czynność bardzo pracochłonna.
Dlatego też na początek proponuję śledzenie wyłącznie wydatków przeznaczonych na codzienne utrzymanie gospodarstwa domowego. Nie biorę tutaj pod uwagę pieniędzy wydanych na Twoje zachcianki, ubrania, prywatną rozrywkę itp. Dlaczego właśnie w ten sposób? Moim zdaniem takie podejście ma szereg zalet:
- Pozwala określić ile realnie kosztuje Cię utrzymanie Ciebie i Twojej rodziny.
- W dłuższej perspektywie możesz określić ile musisz posiadać oszczędności na koncie, aby funkcjonować przez X miesięcy bez dochodu (poduszka bezpieczeństwa).
- Śledzenie takich wydatków jest dużo łatwiejsze niż rozliczanie się z każdego paragonu i każdej wydanej złotówki.
- Pozwala bardzo szybko mieć dobry pogląd na to, na co faktycznie wydajesz swoje pieniądze. Czy faktycznie wydajesz tyle ile chcesz, czy może gotówka przecieka Ci przez palce na niechciane wydatki?
Jakie wydatki śledzić?
W swojej koncepcji budżetu domowego, wydatki dzielę na dwa rodzaje:
Wydatki nieregularne, w których skład wchodzą między innymi:
- Zakupy spożywcze
- Jedzenie na mieście (lunch w restauracji, zamówiony obiad do pracy, weekendowe wyjście na pizzę z rodziną itp.)
- Przybory toaletowe (te używane przez całą rodzinę, np. pasta do zębów, papier toaletowy, mydło w płynie)
- Chemia domowa (środki czystości, płyn do mycia naczyń, chemia do mycia mebli itp.)
- Utrzymanie domu (wymiana przepalonej żarówki, nowa uszczelka do okna, nowa patelnia itp.)
- Transport (paliwo do samochodu, myjnia, serwis auta, bilety miesięczne dla dzieci)
- Jeśli masz pomysł na inne podkategorie, które mieszczą się w tej koncepcji – możesz je swobodnie dopisać.
Oraz wydatki regularne, gdzie mam na myśli:
- Rachunki (czynsz, gaz, prąd, woda, ogrzewanie, internet, telewizja itp.)
- Wszelkie abonamenty, z których korzysta całe gospodarstwo domowe (np. Netflix, Spotify, HBO Max itp.)
- Raty kredytów
- Ubezpieczenia (te ze składką miesięczną, np. pakiety medyczne dla całej rodziny)
- Karnety sportowe (np. rodzinny karnet na basen)
- Inne twoje pomysły
Jak pewnie można łatwo zauważyć, są to wydatki, z których korzysta całe gospodarstwo domowe. Czyli tak jak wspomniałem wcześniej, wyrzucam tutaj np. nowe buty, kurs wspinaczki, nowy smartfon albo wyjście na mecz z kolegami.
Przygotowanie
Do całego procesu, którego na koniec celem jest ogarnięcie domowych finansów warto się nieco przygotować. Oczywiście możesz ten krok pominąć, ale z mojego doświadczenia bardzo ułatwia to życie.
Pierwszym krokiem do skutecznego zarządzania finansami będzie posiadanie więcej niż jednego rachunku bankowego. Dodatkowe konto znacznie ułatwi monitorowanie wydatków, zarządzanie wolnymi środkami i uczyni życie znacznie prostszym.
Polecam Ci zatem otwarcie nowego, wspólnego rachunku bankowego (najlepiej w banku, w którym masz aktualnie otwarte konto) i wyrobienie dwóch kart płatniczych, których będziesz używać do codziennych zakupów wraz ze swoim partnerem/partnerką.
Na początku miesiąca po prostu przelej wraz ze swoim współdomownikiem, kwotę, którą planujecie (lub planujesz jeśli mieszkasz sam/sama) wydać w ciągu miesiąca i już wiesz ile zostaje Ci na Twoje prywatne wydatki, zachcianki inwestycje itd.
Ja poszedłem o krok dalej i posiadam oddzielne konto na wydatki nieregularne i odrębny rachunek na wydatki regularne. To pozwala mi na stosowanie pewnych tricków na oszczędzanie, o których wspominam na końcu wpisu.
Moje autorskie narzędzie
Dobrze, teraz przejdźmy więc do meritum – czyli jak to wszystko kontrolować. Gdzie to wpisać, jak to wpisać i dlaczego zajmie Ci to nie więcej niż 5 minut dziennie.
Żeby Ci to zadanie jak najbardziej ułatwić – stworzyłem arkusz Google Sheets, który możesz wykorzystać do prowadzenia własnego podstawowego budżetu domowego. Link do niego znajdziesz poniżej, a w dalszej części artykułu znajdziesz instrukcję korzystania z niego i kilka cennych wskazówek, jak ułatwić sobie cały proces prowadzenia budżetu.
https://docs.google.com/spreadsheets/d/1KrZMDXmIRTv0fdRBCdcHB81maJhhpV0IY9ni2QfdpY8/edit?usp=sharing
Jak korzystać z arkusza?
Na początek, po wejściu w link, musisz skopiować arkusz na własny dysk, tak aby pracować na własnej, prywatnej kopii budżetu. W tym celu w menu Plik wybierz opcję Utwórz kopię
Na początek, będzie Cię interesować pierwsza zakładka, pod tytułem Konfiguracja. To tutaj określisz:
- z kim prowadzisz gospodarstwo domowe,
- ile planujesz wydać na poszczególne kategorie zakupów,
- w jakich proporcjach podzielicie się wydatkami
- oraz będziesz mieć możliwość dodania własnych kategorii wydatków.
Znajdziesz ją na dole arkusza:
Kolejno wpisz imię osoby prowadzącej z Tobą gospodarstwo domowe, z którą będziesz się dzielić wydatkami na utrzymanie. Jeśli natomiast takiej osoby nie ma, to wpisz swoje imię w pierwszym wierszu, a drugi zostaw pusty:
Kolejno wybierz w jakim stosunku procentowym wydatki będą pokrywane przez poszczególnych domowników. Wystarczy wybrać z listy % wydatków pierwszej osoby, a druga uzupełni się automatycznie:
Jedyne co pozostało Ci skonfigurować, to określić jaką kwotę planujesz wydać miesięcznie na daną kategorię zakupową, oraz ewentualnie dodać własne. Pamiętaj, aby edytować tylko pola zaznaczone kolorem jasnopomarańczowym.
Jeśli nie wiesz jakie są Twoje wydatki w każdej z kategorii, za pierwszym razem możesz pominąć ten krok i przejść bezpośrednio do widoku konkretnego miesiąca, gdzie zaczniesz wpisywać swoje wydatki. Po dwóch, trzech miesiącach będziesz mieć już dobry pogląd na to ile wydajesz na poszczególne kategorie – możesz wtedy wrócić do pierwszej zakładki i dokończyć konfigurację.
W tym momencie tabela przedstawiająca jaką część miesięcznych wydatków pokryje każdy z członków rodziny uzupełni się automatycznie, jak na przykładzie:
W pełni uzupełniona zakładka konfiguracja powinna wyglądać mniej więcej jak na przykładzie poniżej:
Jak uzupełniać wydatki?
Najtrudniejszą część masz już za sobą. Dodawanie wydatków jest banalnie proste. Na początek przejdź na widok aktualnego miesiąca wybierając zakładkę na dole:
Następnie interesować będzie Cię aktualnie sekcja Wydatki + nazwa miesiąca.
Wystarczy kolejno uzupełnić pola wpisując datę zakupów, kwotę z paragonu, ewentualny opis i przypisać wydatek do danej kategorii z listy. Reszta, zadziała automatycznie. Żeby to lepiej zobrazować, posłużę się dla przykładu takim, oto paragonem ze swoich ostatnich zakupów:
Jak będzie wyglądać uzupełniona tabela?
To, do jakiej kategorii przypiszesz dany wydatek, to wyłącznie Twój wybór. Pamiętaj, że nikt nie będzie Cię z tego rozliczać, to narzędzie, które ma służyć Tobie.
Jak widać, nie rozbijam poszczególnych produktów spożywczych na oddzielne wpisy w tabeli. Nie ma to według mnie najmniejszego sensu. To, że będziesz wiedzieć ile wydajesz na chleb w przeciągu roku, a ile na paprykę nic nie zmieni w Twoim życiu, a jedynie spowoduje frustrację przy regularnym uzupełnianiu budżetu.
Podsumowanie
Podsumowując, pierwszy krok do kontroli nad własnymi finansami będzie wymagał od Ciebie nieco pracy. Myślę jednak, że nie będzie to tak trudne jak mogło się na początku wydawać. Jeśli masz jakieś sugestie, uważasz, że powinienem pewne rzeczy wyjaśnić dokładniej, lub poprawić zaprojektowane przeze mnie narzędzie – napisz o tym w komentarzu! Podziel się również swoimi wrażeniami z wprowadzenia budżetu w Twoim domu.
Tips & Tricks
Już tak naprawdę na koniec, kilka rad jak można jeszcze bardziej usprawnić Twój domowy budżet.
- Jeśli masz oddzielne konto na wydatki regularne możesz zastosować poniższy trick na oszczędzanie:
Policz ile wyniosą Cię wydatki regularne w “najdroższym” miesiącu. Zazwyczaj jest to grudzień lub styczeń, bo wtedy rachunki są najwyższe. Taką też kwotę wpłacaj na to konto co miesiąc przez cały rok. Jeśli np. Twoje miesięczne wydatki regularne wynoszą od 700 zł (lipiec) do 1200 zł (grudzień). To wpłacając przez cały rok 1200 zł na odpowiednie konto, na koniec roku zbudujesz całkiem przyzwoitą górkę i będzie to dobry start do budowania oszczędności, jeśli wcześniej tego nie robiłeś. - W zakładce konfiguracja zauważyłeś pewnie dodatkową sekcję zatytułowaną Wydatki regularne (roczne). Jest to kolejny stopień wtajemniczenia dla osób chcących mieć pełną kontrolę nad własnymi finansami. Poświęć chwilę i przeanalizuj jakie są wydatki, które musisz ponieść raz w roku, np. ubezpieczenie samochodu, wakacje, prezenty świąteczne itp. Uzupełnij te pola rzetelnie, a w widoku każdego miesiąca zobaczysz jaką finansową nadwyżkę musisz zbudować, aby te wydatki nigdy Cię nie zaskoczyły.
- Z arkusza możesz korzystać również na smartfonie po pobraniu aplikacji Arkusze Google. Tutaj znajdziesz linki do aplikacji w Google Play lub Apple App Store. Dzięki temu możesz uzupełnić swoje wydatki od razu po wyjściu ze sklepu.